Montessori Yanaşması Nədir?

İtaliyan həkimi və müəllimi Maria Montessori uşaqları yaxından müşahidə edərkən belə nəticəyə gəlmişdir ki, onlara nəyisə öyrədəndə deyil, özləri dünyanı kəşf edəndə daha yaxşı öyrənirlər. Böyüklərin rolu isə uşaqların öyrənməsi üçün uyğun mühiti hazırlamaq və bu prosesə yardım etməkdir. Və bu zaman aparıcı rol böyüklərə deyil, məhz uşağa məxsusdur. 

Montessori metodu uşaqlara təbiətən xass olan yeni şeylər öyrənmək həvəsinə və onların müstəgilliyinə dəstəkləməkdən ibarətədir. Bu cür dəstək xüsusi materiallar və fəaliyyət növlərini təklif edən mühit yaratmaq deməkdir. Bu materiallardan və məşğuliyyətdən yararlanaraq uşaqlar özlərinə uyğun olan tempdə öyrənirlər. Nəticədə, onların özünə əminlik, daxili intizam, özünə dəyər və müsbət sosial davranış kimi cəhətləri inkişaf edir.

Montessori məktəblərində, klassik təhsil ocaqlarından fərqli olaraq, uşaqlar özləri nəsə edərək, toxunaraq, hiss edərək öyrənilər.  Burada sıra ilə düzülmüş partalar və onlarla üz-bə-üz yerləşən müəllim masası olmur. Montessori məktəblərində uşaqlar sinifdə hərəkət etmək, və mümkün olan fəaliyyətlə məşqul olmağa həvəsləndirilir. Onlar məşqul olmaq istədikləri materialları özləri seçir, onları masaya və ya xalçaya gətirir, materialları özləri üçün kəşf edir və beləliklə öyrənirlər. Biz özümüz də bilirik ki, nəisə özümüz çalışıb eləyəndə onu daha yaxşı başa düşür və yadda saxlayırıq, nəinki kimsə bizə bunu izah edəndə. Eləcə də uşaqlar: əlləri ilə toxunanda, araşdıranda, materiallar haqqında konkret təsəvvürlər əldə edirlər.

Montessori metodunun prinsipləri

• Öyrənmənin mərkəzində uşaq durur (“Follow the Child”): məşğələlərin mərkəzində müəllimlərin dərs deməsi deyil, uşaqların öyrənməsi durur.
• Praktiki təlim: öyrənilən obyektlərlə birbaşa təmas uşaqların daha yaxşı başa düşməsinə səbəb olur.
• Daxili motivasiya: seçim azadlığı və müstəqil məşğələlər vasitəsilə hər bir uşağın öz daxili motivasiyası dəstəklənir. 
• Fərdi inkişaf diqqət mərkəzində: hər bir uşaq öz öyrənmə tempinə malikdir və bu tempə uyğun olaraq müəllimlər ona fərdi diqqət yetirir. 
• Əməkdaşlıq və birgə işləmə: Uşaqlar birlikdə işləməyə və bir birinə hörmətlə yanaşmağa həvəsləndirilir.
• Uşaq bir şəxsiyyət kimi: hər bir uşaq tam və dolğun insan varlığı kimi qəbul olunur və onların individuallığına hörmət edilir.
• Azadlıq və intizam: uşaqlara verilən müstəgillik və seçim azadlığı və Montessori mühitindəki  nizam bir-birilə ziddiyyət təşkil etmir. Əksinə, bu cür nizamlı mühitə alışmış uşaqlar azadlıqda olarkən hər şeyi dağıtmaq əvəzinə, sakit və konsentrə olmuş tərzdə materiallardan istifadə edirlər və məşğuliyyətlərini başa çatdırırlar.